Dit is het achtste artikel van een reeks van 8 artikels over het telen van chili pepers, van zaad tot zaad. In deze documenten vindt u algemene informatie en basisbeginselen over het telen van chili pepers, maar ook handige weetjes, praktische tips en persoonlijke bevindingen. Ik heb mijn tekst verrijkt met eigen foto’s. En doorheen de verhaallijn heb ik ook een aantal toelichtingen geschreven over specifieke thema’s , onder andere over compost of over welke chilis in onze streken goed geteeld kunnen worden.
In deze artikels vind je het verhaal over de teelt van chilis : zaaien, kiemen, de jonge zaailingen, het uitpotten, het afharden van de jonge plantjes, het uitzetten in volle grond, de verzorging van de groeiende planten, de oogst, de zaadwinning. Veel leesgenot.
Chili pepers kweken : van zaad tot zaad
8. De oogst van chili pepers
Oogsten en bewaren
Chili pepers kunnen onrijp geoogst worden, meestal zijn ze dan groen van kleur. Ze worden gebruikt in salades of salsa’s en ook in sauzen. Hoe meer je oogst, hoe minder vruchten op de plant blijven en hoe meer de plant zijn energie kan richten op nieuwe vruchtvorming. Dus hoe meer je oogst, hoe meer pepers je zult kunnen oogsten. Voor bell pepers (blokpaprika’s) is vruchtdunning zelfs noodzakelijk omdat de plant al zijn energie in het afrijpen van de eerste vruchten steekt, en gedurende een maand en zelfs langer niet meer aan vruchtvorming toekomt.
Pepers die je oogst om te drogen zoals cayennetypes, oogst je best wanneer ze net rood geworden zijn, en let erop dat je hiervoor de mooiste en beste exemplaren oogst. Drogen kun je voor cayenne pepers aan de lucht op voorwaarde dat je over een droge, luchtige en eerder warme ruimte beschikt. Of je kunt hiervoor ook een droogtoestel gebruiken. Voor pepers met een dikkere huid zoals jalapenotypes is een droogtoestel aangewezen. Een droogtoestel is relatief duur in gebruik wegens de lange droogtijd. Drogen in een oven op lage temperatuur is een alternatief bij gebrek aan een droogtoestel, maar zeker even duur. Droog dus vooral dun-huidige variëteiten en droog ze zoveel als mogelijk aan de lucht.
Verse pepers bewaar je makkelijk een 3-tal weken of langer in de ijskast, in een gesloten plastiek zak. Stop ze droog in de ijskast en controleer regelmatig of ze droog zijn – leg ze dan even uit, dep ze af en stop ze opnieuw droog in de ijskast. Laat in het najaar en zolang het niet vriest, kun je pepers ook buiten onder dak laten liggen, de frisse temperaturen en de goede verluchting maken dat de pepers nog lang goed blijven voor gebruik. Zo heb ik tot einde januari 2012 van mijn peperoogst blijven genieten.
Pepers invriezen kan ook, liefst in hun hele vorm. Weet wel dat de waterstructuur verandert bij invriezen, dus snelvriezen is de beste praktijk als je een diepvries hebt die dit kan. En in elk geval zullen ze bij ontdooien slap en waterig zijn, maar aan de smaak en hitte bijvoorbeeld bij verwerking in sauzen gaat weinig verloren.
Wanneer oogsten?
De oogst van wax pepers en de gekende pimientos de padron pepers, beide in onrijpe vorm, start ik al einde juni. Het zijn de eerste pepers van het nieuwe seizoen en ze smaken verrukkelijk. Elk jaar opnieuw is het uitkijken naar het ogenblik waarop we de eerste heerlijke verse pepers kunnen nuttigen. Gedurende de maand juli oogst ik de eerste onrijpe jalapeno types. Bij het oogsten van onrijpe pepers moet je voorzichtig te werk gaan om de broze takken van chili planten niet te zeer te breken of beschadigen. Oogsten doe je door het steeltje waarmee de peper aan de tak hangt, omhoog te duwen en over de tak te lichten zodat de vrucht met het steeltje afbreekt van de tak.
Het is wachten tot einde juli voor de oogst van de eerste rijpe pepers van cayenne types, wax types, jalapeno types. Tijdens de maand augustus versnelt het rijpingsproces en als augustus op zijn einde loopt, breekt de oogstperiode bij uitstek voor chilis aan, en die valt dus in september en neemt af als we een stuk in oktober zijn. In september is er een overvloed van rijpe pepers in de serre: cayennes, jalapenos en nu ook habanero types, tabasco, hot lemon, aji, … dus ook de pepers die een langere rijpingstijd hebben. Oogsten kun je ongeveer tot de eerste vorst toeslaat, dan verandert de vochtstructuur van de vruchten en gaat kwaliteit en smaak achteruit. Maar meestal is het dan al een eind in december.
Weetjes over de hitte van chili pepers.
Wist je dat 50 % van de hitte van chili pepers bepaald wordt door de teeltomstandigheden, terwijl de andere 50 % genetisch bepaald is ? Het stresseren van peperplanten door ze bijvoorbeeld te laten uitdrogen alvorens ze water te geven, zal de hitte doen toenemen. Ook hogere temperaturen bij het afrijpen zal de pepers heter maken. Algemeen zullen de pepers in hitte toenemen naarmate ze rijper worden, in hun ‘groene’ stadium zijn ze vaak weinig pikant. Eenmaal rijp, zal de hitte stabiliseren en iets afnemen.
Pepers oogsten voor zaadwinning
Pepers voor zaadwinning oogst ik zeer laat. Ze worden pas geoogst als ze volledig afgerijpt zijn. Ik gebruik latex handschoenen om deze pepers te ontzaden, zoniet hebben mijn vingers gedurende enkele dagen een branderig gevoel. Ik leg de zaadjes op keukenpapier te drogen, los van mekaar, en natuurlijk met een indicatie van de variëteit. Het is natuurlijk belangrijk dat de verschillende zaden niet vermengd geraken.
Ook het droogproces is van groot belang, en moet minstens vier weken duren, liefst langer, vooraleer de zaadjes in zip bags of paper bags kunnen gestopt worden. Deze zakjes bewaar ik donker gedurende de winter voor het nieuwe seizoen dat in maart van het volgende jaar start. Vanaf midden november kun je via mijn shop zaden voor al mijn gekweekte variëteiten van het voorgaande seizoen verkrijgen.
Bronnen
‘The Complete Chile Pepper Book, A Gardener’s Guide to Choosing, Growing, Preserving, and Cooking’ by Dave DeWitt & Paul W. Bosland
and a.o. the authors respective web pages http://www.fiery-foods.com and http://www.chilepepperinstitute.org
