Dit is het derde artikel van een reeks van 8 artikels over het telen van chili pepers, van zaad tot zaad. In deze documenten vindt u algemene informatie en basisbeginselen over het telen van chili pepers, maar ook handige weetjes, praktische tips en persoonlijke bevindingen. Ik heb mijn tekst verrijkt met eigen foto’s. En doorheen de verhaallijn heb ik ook een aantal toelichtingen geschreven over specifieke thema’s , onder andere over compost of over welke chilis in onze streken goed geteeld kunnen worden.
In deze artikels vind je het verhaal over de teelt van chilis : zaaien, kiemen, de jonge zaailingen, het uitpotten, het afharden van de jonge plantjes, het uitzetten in volle grond, de verzorging van de groeiende planten, de oogst, de zaadwinning. Veel leesgenot.
Chili pepers kweken : van zaad tot zaad
3. Zaailingen
De eerste dagen van de zaailingen
Na een 5-tal dagen in de kweekbakken kiemen de zaadjes tot jonge zaailingen. Ze vormen een tenger steeltje en wanneer het zaadje ervan afvalt, komen de twee eerste blaadjes, de kiemblaadjes, mooi te voorschijn. Deze kiemblaadjes zijn anders van vorm dan alle blaadjes die zullen volgen. Het deert niet de jonge plantjes nog enkele dagen na het kiemen verwarmd en in hun eigen klimaat te laten groeien.
Als de meeste zaden gekiemd zijn, kan de verwarming worden afgezet en mogen ook de luchtvenstertjes in de afsluitkap worden geopend. In de komende dagen mag ook geleidelijk de afsluitkap worden afgenomen voor een steeds langere tijdsduur, om zo de jonge plantjes aan hun omgeving te doen gewennen – zorg er wel voor dat de aarde niet uitdroogt, verstuif of begiet met water op kamertemperatuur indien nodig.
Dit proces wordt afharden genoemd : de stap voor stap langzame aanpassing van het beschermde kas-leven naar een harder tuin-leven. Terwijl het kiemen van de peperzaadjes terecht de eerste uitdaging in de chili teelt genoemd mag worden, is het echter een goed controleerbaar proces. Als je de richtlijnen volgt, dan volgt het kiemen vanzelf.
Een tweede en veel complexere uitdaging is het proces van afharding. De jonge zaailingen verpotten, de overbrugging naar de serre, het eventuele uitplanten buiten, dit zijn veel moeilijker scharniermomenten. Je moet de geschikte momenten kiezen, de beste omstandigheden inschatten, en een foutloos parcours rijden. En daarbij moet je je verplaatsen in de gevoeligheid van het jonge plantenleven – wat voor de mens zeker geen eenvoudige klus is. Wordt er bijvoorbeeld harde nachtvorst verwacht, dan is het allicht beter de plantjes nog even in huis te laten staan en nog niet naar de serre over te brengen.
Uitpotten van de jonge plantjes
Een drietal weken na het zaaien is het tijd om de jonge plantjes uit te potten. Ik gebruik hiervoor liefst vierkante potjes van 9 cm, omdat die minder plaats innemen dan ronde potjes en toch voldoende groot zijn om de plantjes een goede wortelontwikkeling te geven tot aan de dag van uitplanten in volle grond. De kweekgrond waarin ik de plantjes uitpot, is dezelfde als deze waarin ze in de kweekbakken stonden.
Het uitpotten in dit stadium is een delicaat werkje, schrik niet als de plantjes na uitpotten gaan hangen in hun potjes, want ze zijn zeer gevoelig voor verandering. Ik zorg ook dat ik via een Excel werkblad vooraf de standplaats en het schema van de verschillende variëteiten noteer. Zo weet ik perfect welke chili variëteiten ik op welke plaats heb staan. Vele chili variëteiten zijn immers uiterlijk als jonge plantjes nagenoeg identiek, dus op zicht zul je niet veel onderscheid kunnen maken in dit stadium.
Vul voor het uitpotten de potjes met de teelaarde en druk die wat aan. Schuif de aarde midden in de potjes wat naar de zijkant zodat het jonge peperplantje erin gezet kan worden. Ik licht met een lepel het jonge plantje uit de kweekbak en plaats het zonder blaadjes en vooral zonder de stengel aan te raken in een potje. Ik raak het enkel aan met de vlakke hand ter ondersteuning. Ik zorg er voor dat ik zoveel als mogelijk de wortelstructuur meeneem, soms is dit moeilijk omdat de wortels van verschillende planten dooreen groeien. Ik druk voorzichtig de aarde aan, en giet daarna voorzichtig water op kamertemperatuur in het potje – te koud water zal de plant doen schrikken.
Ik laat de plantjes nog 1 tot 2 weken aan het zonneraam staan alvorens ze over te brengen naar de serre. Zolang ze niet te hoog moeten klimmen naar het zonlicht en dreigen om te vallen, is er geen probleem.
De verhuis naar de serre
De verhuis naar de serre is niet zonder gevaar, tenzij je een serre hebt die tegen huis is aangebouwd, en waarvoor je niet door de buitenlucht dient te gaan. Doe dit liefst op een aangename april voormiddag zodat de plantjes een volle dag de tijd krijgen om aan hun nieuwe omgeving te wennen. Vermijd ook de overtocht in buitenlucht wanneer het winderig is : de jonge stengels worden door de wind gedeukt en de planten kunnen in een latere groeifase een zwakke onvaste stengel krijgen waardoor de plant zo verzwakt dat je ze op de composthoop mag gooien. Verplaats de plantjes naar de serre in hogere bakken om het risico op windschade te vermijden.
In de serre verwarm ik ’s nachts bij tot een 10-tal graden. Een aantal variëteiten zijn zeker koudegevoelig, dus die verwarming is zeker noodzakelijk. Tot nog hogere temperaturen verwarmen zou snel nogal duur uitvallen, zodat ik het de amateurkweker niet zou aanraden.
Welke chilis kweken ?
Bij de aankoop van zaden is het van belang te weten welke chili planten in ons klimaat een goede groei en vruchtzetting hebben en hoeveel tijd ze nodig hebben om tot rijpe vruchten te komen. Rocoto pepers bijvoorbeeld hebben een heel lange tijd nodig om tot rijpe vruchten te komen (120 dagen en meer). Mocht je in ons klimaat toch chili pepers buiten willen kweken, dus niet onder glas of plastiek, dan zul je een beter resultaat hebben met jalapeno’s (80 tot 100 dagen) als met habanero’s (100 dagen en meer). Let wel op : chiliplanten zullen in ons klimaat in de buitenteelt een lage opbrengst hebben en een eerder lage vruchtkwaliteit voortbrengen. Ook andere factoren zoals ziekteresistentie en verdraagzaamheidvan de kou zijn belangrijk. Daarnaast is natuurlijk de hamvraag : welke variëteit pepers wil je graag kweken? Pepers die pit aan een saus toevoegen, pepers die je in slaatjes kunt verwerken, pepers die je kunt vullen, of pepers waarmee je je vrienden een onvergetelijke ‘hot dish’ kunt voorschotelen.
Bronnen
‘The Complete Chile Pepper Book, A Gardener’s Guide to Choosing, Growing, Preserving, and Cooking’ by Dave DeWitt & Paul W. Bosland
and a.o. the authors respective web pages http://www.fiery-foods.com and http://www.chilepepperinstitute.org
