30 december 2016
Het is intussen 10 jaar geleden dat ik mijn eerste chilipeperzaden via het internet bestelde, een serre in elkaar stak, en mijn eerste zaadjes op een zeer milieu-onvriendelijke mazoutketel deed ontkiemen. Ik herinner me nog levendig het eerste jaar dat ik deze zaadjes na hun ontkiemen aan een keukenraam met – opnieuw – milieu-onvriendelijk enkelglas plaatste, en zag hoe ze onder de opkomende lentezon vrij snel begonnen te verschrompelen. Ik was in grote paniek, en bracht mijn jonge kiempjes zo snel als mogelijk terug in het duister van de ketelruimte. Het was mijn eerste keer paniek, en er zouden er nog vele volgen, zelfs tot op vandaag durf ik soms twijfelen aan beproefde methodes. Het is een vermoedelijke karakterstoornis, maar tegelijk zijn er toch heel wat beslissingsmomenten in de teelt van chilipepers. Het is door het opdoen van ervaring, door kennis en getuigenissen ondermeer in boeken, artikels en op internet, dat je door deze momenten doorkomt, in het beste geval met mooie teeltresultaten.
Van een liefhebberij werd het snel een passie, en ik wou meer dan de 10 kleurrijke, aromatische, prachtig gevormde variëteiten die ik in mijn eerste kleine serre met zeer veel succes kweekte. Ik breidde uit naar een tunnel van 200 m2 om daar tussen 60 en 90 variëteiten te telen. En spoedig daarna bood ik mijn pepers aan via het internet en andere kanalen, zodat de verkoop van mijn oogst een stuk van de kosten kon dekken die ik maakte voor mijn teelt.
Ik wil in deze brief iedereen danken die in de afgelopen 10 jaar interesse heeft getoond, of chilipepers van mij heeft gekocht, mij een vraag heeft gesteld, mijn passie heeft gedeeld. Bedankt daarvoor. Een van de mooiste aspecten van mijn chiliteelt is dat ik er in België en Nederland, en wereldwijd vele boeiende mensen leerde mee kennen – vaak via internet, soms ook in real life – die allen dezelfde interesse deelden en mij daarnaast vaak konden boeien met hun andere passies.
Om verschillende redenen heb ik dit jaar besloten om de commerciële kant van mijn chiliteelt stop te zetten. De eerste reden: ik liep te vloeken op mijn veld dit laatste seizoen, ik werd er niet gelukkig meer van, het werk viel me zwaar, en ik liet het vaak liggen omdat ik het niet meer kon opbrengen. De grote druk van een zware daytime job, de routine in de jaarlijkse monoteelt van chilis, het keren van mijn interesse naar mijn voedselbos in aanleg, en mijn goesting om ook andere ambities waar te maken, zijn alle elementen in de beslissing om mijn al bij al beperkte commerciële activiteiten in de chilis te stoppen.
Een en ander heeft zeker te maken met mijn persoonlijke groei. Kun je je indenken dat ik bij de start van mijn chiliteelt 10 jaren geleden, op het stuk tuin waarop ik mijn serre had ingepland, het gras chemisch heb doodgespoten om er moestuin van te maken? Dat ik tot voor enkele jaren nog de kolen en de aardappelen met de (ecologisch toegelaten) gifspuit te lijf ging om de koolmot/rups respectievelijk de aardappelplaag voor te blijven? Dat ik tot 2 jaar geleden nog slakkenkorrels gooide, weliswaar eco, om de slakkenpopulatie in te perken? Elk van deze milieu-onvriendelijke acties heb ik afgezworen, een voor een, tot op het stadium dat ik vandaag ben, dat ik geen enkel middel meer inzet behalve de natuur zelf om het evenwicht te herstellen in mijn tuin en op mijn veld. En ik begrijp nu dat dat kan! Toen ik het moestuinieren begon, ging ik er zoals velen vanuit dat je geen keuze had, dat het alleen maar lukte met chemische en onnatuurlijke bestrijdingsmiddelen. Vandaag zijn er velen die het anders aan willen pakken. En met succes.
Mijn chiliteelt was een mono-teelt, waarbij ik elk jaar de grond moest verrijken met mest en met compost, waarbij ik uiteindelijk zelf de factor van slagen ben, door steeds de controle te houden en de natuur naar mijn hand te zetten. Mijn interesse voor chilis heeft zich verlegd naar een ander zeer interessant domein: hoe zorg ik ervoor dat de natuur zich opnieuw een plaats kan veroveren in mijn omgeving, in mijn tuin, op mijn veld? Dit zal leiden tot evenwichtiger teelten, met minder ziekten, minder aanvallen, met meer smaak en voedingswaarde, en gezondere groenten en vruchten.
De aanleg van mijn voedselbos is een belangrijke stap, voor mij persoonlijk. Vele anderen zijn inmiddels gestart of onderweg met een voedselbos, en meer en meer mensen zijn intussen vertrouwd met het concept. Ik leg het uit in volgende blog wat is een voedselbos. Maar een voedselbos aanleggen kost energie en tijd, het is een lange termijn project, je hebt een beginnend bos na minstens 5 jaren, en eigenlijk pas na een 10-tal jaar, zeker als je het hebt over een veld van 3000 m2. Ik heb intussen de website eetbos.be gestart, maar jammer genoeg weinig tijd gevonden om artikels, foto’s, … te posten.
Mijn site eetbos.be wil ik niet enkel voorbehouden voor mijn voedselbos-initiatief, het is de start van een langere denkoefening. De aanleg van een stukje voedselbos, het herstel van een stukje natuur in een van natuur ontdaan landelijk landschap en een grijs stedelijk landschap, is een druppel op een hete plaat. Maar vele druppels samen kunnen uiteindelijk die hete plaat afkoelen. De ondertitel van mijn site eetbos.be, ‘Go Forest Go City’, een ingeving van het moment, verwijst naar een opdracht voor de toekomst: herbebossing voor klimaatstabilisering en natuurherstel, voedselbossen voor voedselmeerwaarde en -diversiteit, maar ook en tegelijk groene steden, steden die zichzelf van voedsel voorzien, en andere bronnen van voedsel creëren dan door de doorgedreven uitputting van het platteland die we tot nu toe kenden.
En ‘Go Forest, Go City’ gaat verder dan de huidige subsidies aan landbouwers om een aantal bomen in hun akkers neer te zetten of om hun kanten in te zaaien met bloemenmengsels. Het gaat ook verder dan de meestal kleinschalige CSA en Urban Farming projecten in de marge van de traditionele landbouw. Het staat voor een radicale gezondmaking van de leefwereld en de natuur van ons platteland door herbebossing en aanleg van voedselbossen en tegelijk voor de groei van een nieuwe voedselindustrie in de steden in vele vormen van vertikale- en stadslandbouw.
In het eerste filmpje dat ik maakte over het eetbos is er een stukje te zien waarop ik lavagruis uitstrooi op mijn veld op de tonen van ‘Walk’ van de Foo Fighters, een van mijn favoriete bands – yes, ik heb tickets voor Werchter 2017!
‘Learning to walk again – I believe I’ve waited long enough – Where do I begin?’
Het eetbos was ‘opnieuw leren stappen’, een duidelijke nieuwe start, een breuk met de voorbije jaren, want een keuze voor een revolutionair voedsel- en natuurconcept. Met centraal daarin een permanente begroeiing, zelfregeneratie van de bodem en de omgeving, bodem- en natuurherstel, herstel van de natuurlijke evenwichten. Een volgende stap, nu ik toch op dit nieuwe pad ben, is het herstel van de natuurlijke evenwichten in onze voeding, in gebruiken, bewaren en bereiden door fermentatie en andere natuurlijke processen. Er zijn vele natuurlijke manieren om met voedsel om te gaan, ik had er tot voor kort geen idee van. Ik ben opgegroeid in een supermarkt-tijdperk, en stelde me lange tijd geen vragen meer: of ons voedsel was supermarkt-vers of het was supermarkt-verpakt – of beide tegelijk. Het doet me plezier dat we met velen opnieuw buiten deze lijntjes kleuren en dat we voedsel herontdekken, dat we ze opnieuw aan seizoenen koppelen, naar ecologische waarde schatten, en als we ze bewaren of bewerken dat we opnieuw kijken hoe de natuur dat voor ons kan doen.
Nu is het uitkijken naar wat er allemaal na die eerste nieuwe stappen komt. Ik ben benieuwd.
De website chilis.be blijft op het net, hopelijk kan ze velen blijven boeien, ik zal zelf weinig toevoegingen doen in de komende periode. Maar als er creatievelingen zijn die een bijdrage willen leveren, dan moedig ik dat graag aan. 10 jaar geleden moest ik mijn interesse in chilipepers vooral terugvinden bij mensen en bedrijfjes in o.a. het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, de VS. Ik hoop dat ik een beetje heb kunnen bijdragen aan het populair maken van chilis in België en Nederland. Inmiddels zijn er hier alvast vele liefhebbers en chili-fanaten bijgekomen. Zaden, verse pepers en andere chili-producten kun je zeker steeds vaker bekomen in eigen land. Ik wijs graag de weg.
Peter Timmerman
